Konfiskata pojazdu za jazdę po alkoholu – co to znaczy i jak przebiega w praktyce

powiat-ilawski.pl 2 miesięcy temu

Nietrzeźwi kierowcy przez cały czas stanowią jedno z największych zagrożeń w ruchu drogowym. Wypadki z ich udziałem to nie tylko policyjne statystyki, ale realne tragedie ludzkie i zagrożenia, które wpływają na zdrowie i życie innych uczestników polskich dróg. Poprawie bezpieczeństwa w tym zakresie ma służyć nowelizacja Kodeksu karnego, która wprowadza przepadek samochodu lub jego pieniężnej równowartości. Pojazd jest więc traktowany jak każde inne narzędzie, które zostało użyte do popełnienia przestępstwa.

Plaga pijanych kierowców

Pomimo licznych kampanii społecznych, częstych apeli policyjnych i wzmożonych kontroli, problem jazdy pod wpływem alkoholu (czy innych środków odurzających) wciąż jest wyzwaniem dla polskiego społeczeństwa. Jak podaje Policja, w 2023 roku służby zatrzymały ponad 95 tys. kierowców pod wpływem alkoholu – w stanie po użyciu alkoholu i stanie nietrzeźwości łącznie. Pokłosiem tych przerażających statystyk była zeszłoroczna nowelizacja Kodeksu karnego. Dokładnie od 14 marca 2024 r. obowiązują nowe kary za jazdę po alkoholu – nietrzeźwi kierowcy muszą się liczyć nie tylko z wysokimi mandatami i punktami karnymi, ale też konfiskatą pojazdu. Z policyjnego podsumowania poprzedniego roku wynika, iż ujawnionych kierowców będących pod wpływem alkoholu było mniej – odnotowano znaczny spadek — o 4,3 tys. przy dużo większej (bo o ponad 2 mln) liczbie badań. Być może to właśnie wizja utraty samochodu czy motocykla, powstrzymała posiadaczy prawa jazdy przed tym, by usiąść za kółko na „podwójnym gazie”.

Nowa restrykcja – przepadek pojazdu

Obowiązujący od 14 marca 2024 r. art. 44b Kodeksu karnego wprowadził dodatkową formę przepadku, obejmującą pojazd mechaniczny lub jego równowartość. To ostatnie orzeka się „jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy albo po popełnieniu przestępstwa sprawca zbył, darował lub ukrył podlegający przepadkowi pojazd”. Cytowany przepis podaje też, iż za równowartość pojazdu uznaje się jego wartość określoną w polisie ubezpieczeniowej na rok, w którym popełniono przestępstwo, a w razie braku polisy – średnią wartość rynkową. Ustala się to na podstawie dostępnych danych. o ile jednak jakieś szczególne cechy pojazdu uniemożliwiają określenie jego wartości w opisany wyżej sposób, wówczas powołuje się w tym celu biegłego.

Kiedy kierowca traci pojazd?

Według nowelizacji Kodeksu karnego (art. 178 i 178a), zabór pojazdu możliwy jest w sytuacjach gdy:

kierowca miał ponad 1,5 promila alkoholu we krwi (0,75 mg/l w wydychanym powietrzu),

kierowca był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego i został ponownie zatrzymany w stanie nietrzeźwości,

kierowca spowodował wypadek będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego,

kierowca, który spowodował wypadek i zbiegł z miejsca zdarzenia (także wtedy, gdy miał mniej niż 0,5 promila alkoholu we krwi lub był zupełnie trzeźwy),

kierowca powoduje wypadek drogowy, a następnie spożywa alkohol lub zażywa środek odurzający przed poddaniem go przez uprawniony organ badaniu w celu ustalenia w organizmie zawartości alkoholu lub obecności środka odurzającego.

Konfiskata – procedura krok po kroku

Za przestępstwo, za które obligatoryjnie orzeka się przepadek, Policja lub służby mundurowe dokonują tymczasowego zajęcia pojazdu mechanicznego na max. 7 dni. W tym czasie prokuratura podejmuje decyzję w kwestii zabezpieczenia pojazdu. Kolejnym etapem jest prawomocny wyrok sądu w kwestii odebrania auta i jego przekazania na rzecz Skarbu Państwa, a egzekucją zajmuje się urząd skarbowy.

Kary za jazdę po alkoholu mogą się jednak różnić, w zależności od okoliczności. Bowiem w sytuacji, gdy pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy albo po popełnieniu przestępstwa sprawca zbył, darował lub ukrył podlegający przepadkowi pojazd, sąd może nałożyć karę pieniężną w wysokości wartości pojazdu. Wyjątkowym przypadkiem jest również kwestia prowadzenia pojazdu służbowego w trakcie wykonywania obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Wówczas nie orzeka się przepadku pojazdu mechanicznego ani przepadku równowartości pojazdu, ale nawiązkę w wysokości co najmniej 5 000 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Trzeba mieć świadomość, iż konfiskata nie jest jedyną konsekwencją „prowadzenia na podwójnym gazie”. Pijani kierowcy muszą liczyć się z możliwością otrzymania punktów karnych, odebrania prawa jazdy, a choćby pozbawieniem wolności.

Jak uniknąć konfiskaty pojazdu?

Opisane przepisy wzbudzają skrajne emocje w polskim społeczeństwie. Część osób uważa, iż zabranie samochodu za jazdę po alkoholu to skuteczna metoda walki z nielegalnymi praktykami, inni natomiast sprzeciwiają się temu, podnosząc argumenty typu niewspółmierność kary do czynu czy odpowiedzialność zbiorowa (na skutek utraty pojazdu cierpią członkowie rodziny kierowcy). Nie ulega jednak wątpliwości, iż kary są restrykcyjne i aby uniknąć nieprzyjemnych sytuacji, rozwiązaniem lepszym od inwestycji w alkomat, jest kierowanie się zasadą – „Piłeś? Nie jedź!”.