Nowe przepisy zaskoczyły miliony podatników i przedsiębiorców. Już za najmniejsze uchybienia w rozliczeniach można stracić fortunę. Urzędy skarbowe rozpoczęły masowe kontrole, a skuteczność wykrywania nieprawidłowości osiągnęła rekordowe poziomy.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Dramat podatników – kary wzrosły dziesięciokrotnie
Od 1 stycznia 2025 roku maksymalne mandaty karne wzrosły z 21 500 zł do 23 330 zł, a grzywny sądowe mogą wynosić choćby do 93 320 zł – to dwudziestokrotność minimalnego wynagrodzenia. Wszystko przez podwyżkę płacy minimalnej do 4666 zł, która automatycznie podniosła wszystkie kary skarbowe.
W skrajnych przypadkach grzywny za przestępstwa skarbowe mogą osiągnąć astronomiczne sumy – maksymalnie 44,7 mln zł, a w szczególnych sytuacjach ponad 67 mln zł. To nie są już symboliczne kary – to kwoty, które mogą zrujnować choćby większe przedsiębiorstwa.
Fiskus zyskał śmiercionośną precyzję
Skuteczność kontroli podatkowych osiągnęła w 2025 roku rekordowe 99,2%, podczas gdy jeszcze w 2020 roku wynosiła 85,8%. To oznacza, iż praktycznie każda kontrola kończy się wykryciem nieprawidłowości.
W 2024 roku przeprowadzono aż 2 393 739 czynności sprawdzających – o ponad 110 000 więcej niż rok wcześniej. Organy podatkowe coraz częściej zastępują formalne kontrole szybszymi i mniej sformalizowanymi czynnościami sprawdzającymi.
Szczególnie dramatyczny wzrost odnotowano w kontrolach celno-skarbowych – w niektórych obszarach liczba kontroli wzrosła o ponad 200%, a ich skuteczność przekracza 90%.
Najwyższe mandaty w historii
Urząd skarbowy może teraz nałożyć mandat karny od 466,60 zł do 23 330 zł. Sąd może wymierzyć grzywnę od 466,60 zł do 93 320 zł. Dla porównania – jeszcze kilka lat temu maksymalne kary były wielokrotnie niższe.
Próg „małej wartości” w kodeksie karnym skarbowym wzrósł do 933 tysięcy złotych, co oznacza, iż choćby szkody na tym poziomie mogą być traktowane jako mniej poważne wykroczenia, a nie przestępstwa.
Na celowniku fiskusa wszyscy podatnicy
Urząd skarbowy może nałożyć mandat za szeroki zakres wykroczeń:
- Nieterminowe wpłacenie podatku
- Nieprawidłowe wypełnienie deklaracji
- Zatajenie informacji o przychodach
- Brak prowadzenia wymaganej dokumentacji
- Utrudnianie kontroli
Warunkiem nałożenia mandatu karnego jest przyznanie się do winy przez podatnika. W przypadku odmowy sprawa trafia do sądu, gdzie kary mogą być jeszcze wyższe.
Cyfrowe narzędzia tropią każdy błąd
Fiskus wykorzystuje zaawansowane systemy analityczne, w tym BIG DATA, JPK_VAT, kasy online i System STIR do precyzyjnego typowania podatników do kontroli.
Zgodnie z zarządzeniem Ministra Finansów na lata 2025-2028, zakładana skuteczność typowania podatników do kontroli wynosi 93,1%, jednak praktyka pokazuje, iż już teraz przekracza 99%.
Co to oznacza dla Ciebie?
Przedsiębiorcy i osoby prowadzące działalność gospodarczą muszą być szczególnie ostrożni. Każde opóźnienie w płatności podatków, błąd w deklaracji czy brak dokumentacji może kosztować dziesiątki tysięcy złotych.
Zwykli podatnicy również nie są bezpieczni – problemy z rozliczeniem PIT, nieujawnione przychody z wynajmu czy sprzedaży mogą skutkować bolesnym mandatem.
Firmy korzystające z ulg podatkowych powinny szczególnie dbać o prawidłową dokumentację, bo fiskus coraz dokładniej weryfikuje podstawy do stosowania preferencji.
Jak się chronić przed karami?
Najważniejsze zasady obrony:
- Terminowość – płać wszystkie podatki na czas, choćby jeżeli kwota jest symboliczna
- Dokumentacja – prowadź rzetelne zapisy wszystkich operacji gospodarczych
- Przejrzystość – nie ukrywaj przychodów, choćby tych z działalności okazjonalnej
- Współpraca – w przypadku kontroli nie utrudniaj działań urzędników
- Porada prawna – przy większych kwotach skorzystaj z pomocy doradcy podatkowego
Szczególnie uważaj na:
- Sprzedaż przez internet (Allegro, OLX, media społecznościowe)
- Wynajmowanie nieruchomości bez zgłoszenia
- Usługi świadczone „na czarno”
- Nieprawidłowe rozliczenie kosztów firmowych
- Problemy z VAT-em i fakturowaniem
Czy można się odwołać?
Mandat karny można zaskarżyć – wniosek o jego uchylenie należy złożyć w określonym terminie. Po uchyleniu mandatu sprawa jest rozpoznawana przez sąd na zasadach ogólnych.
Warto pamiętać, iż sąd może wymierzyć jeszcze wyższą karę niż ta z mandatu, dlatego odwołanie to zawsze ryzyko.
Fiskus nie odpuszcza – era łagodności minęła
Dane statystyczne potwierdzają, iż rozliczenia podatników stały się priorytetem Krajowej Administracji Skarbowej. Liczba kontroli w niektórych obszarach wzrosła o ponad 200%.
Wysokie kary to nie przypadek – to celowa polityka państwa mająca zmusić podatników do większej dyscypliny. Nowoczesne narzędzia analityczne pozwalają organom podatkowym z chirurgiczną precyzją typować podmioty do kontroli.
Wniosek jest jeden: w 2025 roku nie ma miejsca na błędy podatkowe. Każde uchybienie może kosztować majątek, dlatego warto zainwestować w rzetelne prowadzenie spraw podatkowych już teraz, zanim fiskus zapuka do drzwi.
