Kierowcy seniorzy stracą prawa jazdy? Wchodzą nowe przepisy

Zdjęcie: Zmieniają się przepisy. 70-latkowie stracą prawa jazdy? | foto Pixabay

Dane Komendy Głównej Policji za 2024 rok pokazują, iż kierowcy powyżej 60. roku życia byli sprawcami 3866 wypadków drogowych. Zginęło w nich 339 osób, a 4327 zostało rannych. Statystyki pokazują też, iż wśród rowerzystów to właśnie seniorzy powodują najwięcej zdarzeń spośród wszystkich grup wiekowych.

Czy po 70. roku życia trzeba będzie obowiązkowo robić badania?

Pierwotny projekt Komisji Europejskiej zakładał, iż każda osoba po ukończeniu 70 lat musiałaby co 5 lat przechodzić badania lekarskie. Brak aktualnego orzeczenia oznaczałby automatyczną utratę prawa jazdy, a negatywna opinia – natychmiastowe cofnięcie uprawnień.

Parlament Europejski nie zaakceptował jednak tego rozwiązania. Powodem była chęć uniknięcia dyskryminacji starszych kierowców i zagwarantowania im swobody poruszania się.

Jak wygląda nowe rozwiązanie?

W myśl nowych regulacji przed uzyskaniem prawa jazdy w całej UE wymagane będzie badanie lekarskie lub przesiewowe oparte na samoocenie. Kierowca będzie mógł wypełnić formularz, w którym sam określi swoją zdolność do prowadzenia pojazdu. Państwa członkowskie same zdecydują, czy taki dokument wystarczy, czy jednak konieczne będą badania obejmujące m.in. kontrolę wzroku i układu krążenia.

Wiek a sprawność za kierownicą

Europa starzeje się w szybkim tempie. W 2050 roku połowa jej mieszkańców będzie miała co najmniej 50 lat. Liczba osób po 80. roku życia wzrośnie z obecnych 90 mln do ponad 400 mln. W Polsce proces starzenia się społeczeństwa będzie jeszcze szybszy – już w 2030 r. liczba osób w wieku emerytalnym znacznie się zwiększy.

– Nie ma precyzyjnego wieku, w którym należy przestać prowadzić pojazd, ale wraz z wiekiem u większości ludzi obniża się sprawność psychofizyczna – mówi dr Ewa Odachowska-Rogalska z Instytutu Transportu Samochodowego. – Zmniejsza się wrażliwość układu nerwowego, pogarsza się widzenie, słuch i zdolności reakcji. Osoby po 75. roku życia charakteryzują się choćby dwukrotnie dłuższym czasem reakcji w porównaniu do osób młodszych – podkreśla.

Jak radzą sobie starsi kierowcy?

Ekspertka zwraca uwagę, iż seniorzy częściej mają trudności z oceną pierwszeństwa przejazdu. Potrzebują na to o połowę więcej czasu. Zawężone pole widzenia, gorsza percepcja kontrastu i trudności w ocenie odległości sprzyjają błędom, które mogą kończyć się wypadkami.

Jak to wygląda w Polsce?

W naszym kraju kierowcy niezawodowi przechodzą badania lekarskie wyłącznie podczas wyrabiania prawa jazdy lub po poważnych wykroczeniach, takich jak przekroczenie punktów karnych, jazda pod wpływem alkoholu czy spowodowanie wypadku.

– Badania psychologiczne mogą skłaniać do autorefleksji, wskazywać sposoby rekompensowania braków i wpływać na bezpieczeństwo – wyjaśnia Odachowska-Rogalska. – Świadomy kierowca może dostosować jazdę, np. zmniejszając prędkość czy unikając tras w godzinach szczytu. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby badanie osób chorych, zagrożonych np. demencją – dodaje.

Co oznacza przyszłość dla kierowców?

Nowe przepisy pozostawiają państwom członkowskim swobodę decyzji co do tego, czy wdrożą obowiązkowe badania lekarskie, czy pozostaną przy systemie samooceny. Przy starzejącym się społeczeństwie i rosnącej liczbie starszych kierowców temat bezpieczeństwa będzie powracał coraz częściej.