Jazda bez prawa jazdy. Mandat to najmniejsza z możliwych konsekwencji

Za siadanie za kierownicą bez odpowiednich uprawnień grożą dotkliwe kary, spośród których mandat wydaje się najłagodniejszą opcją. Oto konsekwencje jazdy bez prawa jazdy.

Mimo oczywistego obowiązku posiadania odpowiednich uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, policjanci przez cały czas regularnie przyłapują prowadzących samochód lub inny pojazd bez prawa jazdy. zwykle są to młodzi kierowcy (w tym niepełnoletni), osoby, którym uprawnienia wygasły, lub którym zostały one zabrane (m.in. za rażące wykroczenia drogowe). Z reguły nie zdają oni sprawy z konsekwencji jazdy bez uprawnień. Dawniej wiązało się to ze stosunkowo niewielkim mandatem (500 zł), ale wiele zmian w tej kwestii wprowadził nowy taryfikator mandatów z początku 2022 roku. Od tego momentu za jazdę bez prawa jazdy grożą naprawdę poważne konsekwencje – do tego stopnia, iż mandat (nawet wysoki) jest wręcz najłagodniejszą karą.

Jazda bez prawa jazdy i jazda bez uprawnień – czy to to samo?

Niektórzy też dwojako rozumieją termin „jazda bez prawa jazdy”. Rzeczywiście, może ona oznaczać dwie sytuacje – poruszanie się pojazdem bez jakichkolwiek uprawnień (lub na inny rodzaj pojazdu), jak i jazdę bez posiadania przy sobie prawa jazdy w formie fizycznego dokumentu. Wielu kierowców zresztą przez cały czas zastanawia się, czy za brak plastikowego prawa jazdy w momencie policyjnej kontroli można dostać mandat. Poniżej rozwiejemy wszelkie wątpliwości na temat mandatu i innych konsekwencji za brak prawa jazdy.

Mandat za brak prawa jazdy w formie dokumentu. Czy przez cały czas obowiązuje?

Na samym wstępie warto wspomnieć, iż w tej chwili kierowcy nie muszą ze sobą wozić dokumentu prawa jazdy. Ten obowiązek zniesiono w grudniu 2020 roku i wtedy też zniknął mandat za brak dokumentu prawa jazdy w momencie kontroli (50 zł). Wobec tego prawo jazdy w formie plastikowej plakietki w tej chwili może zostać w domu i za nieposiadanie go przy sobie nie poniesiemy żadnych konsekwencji. Policjanci samodzielnie ustalą, czy rzeczywiście posiadamy uprawnienia, wpisując nasze dane do bazy CEPiK przy użyciu dedykowanego urządzenia w radiowozie. Z tego też względu kierowca przez cały czas musi wozić ze sobą dowód osobisty lub inny dokument tożsamości.

Brak obowiązku wożenia ze sobą prawa jazdy dotyczy wyłącznie obszaru Polski. Dokument musimy ze sobą zabrać, jeżeli wybieramy się autem w podróż za granicę.

Mandat za brak prawa jazdy w formie dokumentu można dostać tylko w jednej sytuacji – gdy nie ma go osoba, która wykonała uprawnienia do prowadzenia pojazdów poza granicami Polski. Jednak i za to nie grozi dotkliwa kara – raptem 100 zł mandatu.

Jazda bez uprawnień. Mandat i inne konsekwencje

Sytuacja robi się o wiele bardziej poważna, gdy mundurowi złapią kierowcę prowadzącego pojazd bez uprawnień do jego kierowania. Może to być wobec tego osoba, która nigdy nie przeszła kursu i nie zdała egzaminu na prawo jazdy, jak i kierowca posiadający już uprawnienia, ale nie na pojazd, którym wówczas kierował. O to zresztą nietrudno w obliczu dość zagmatwanych przepisów regulujących rodzaje pojazdów na poszczególne kategorie prawa jazdy. Kierowcy wręcz często nie zdają sobie sprawy z tego, iż kierują pojazdem, na który nie mają uprawnień – np. zbyt mocnym motocyklem lub zbyt ciężkim samochodem ciężarowym w ramach kategorii B. Błędy zdarzają się też w przypadku holowania autem zbyt ciężkiej przyczepy kempingowej.

Mandat za brak prawa jazdy dostaną choćby kierowcy, którzy… mają prawo jazdy, ale jechali pojazdem, do którego kierowania nie uprawnia posiadana kategoria.

Niezależnie od tego, czy przyłapany kierowca w ogólnie nie ma prawa jazdy, czy posiada „prawko” na inny rodzaj pojazdu niż którym aktualnie jechał, odpowie on za jazdę bez uprawnień. W świetle przepisów (konkretnie art. 94 Kodeksu wykroczeń) grozi za to grzywna w wysokości minimum 1500 zł. Co istotne, nie jest ona nakładana w formie mandatu, a kary finansowej ustalanej przez sąd po złożeniu przez policjanta wniosku o ukaranie. Jej maksymalna wysokość ścina z nóg – kierowca może otrzymać grzywnę do 30 000 zł. To jednak nie wszystkie możliwe konsekwencje jazdy bez prawa jazdy. Sąd dodatkowo orzeka zakaz prowadzenia pojazdów, który potrwa od 6 miesięcy do 3 lat. Ma też prawo wydać wyrok ograniczenia wolności lub skierowania do aresztu.

Jazda mimo zatrzymanych lub cofniętych uprawnień. Czym grozi?

W o wiele gorszej sytuacji są osoby, które prowadzą pojazd pomimo cofnięcia uprawnień, np. za popełniane wcześniej poważne wykroczenia drogowe. Za to już grozi kara bezwzględnego więzienia (do 2 lat). Z kolei choćby na 5 lat „odsiadki” mogą trafić kierowcy przyłapani na jeździe mimo orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów – w świetle prawa popełniają już bowiem przestępstwo. Wiąże się to też z wydłużeniem okresu obowiązywania tego zakazu do choćby 15 lat.

Przyłapanie osoby, której zostało czasowo zatrzymane prawo jazdy, będzie wiązało się z wydłużeniem czasu zatrzymania dokumentu. Gdy taki kierowca „wpadnie” po raz drugi, definitywnie straci uprawnienia.

Polecamy również:

Nie masz przy sobie prawa jazdy? Możesz dostać wysoki mandat!

Kiedy starosta może wydać decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy?