Elektromobilność szturmem podbija Polskę. Jednak nie za sprawą aut zasilanych prądem, a elektrycznych hulajnóg oraz innych urządzeń transportu osobistego.
Obowiązujące od 20 maja 2021 r. przepisy dotyczące elektrycznych hulajnóg, urządzeń transportu osobistego (UTO, czyli np. elektryczna deskorolka lub tzw. kółko) oraz urządzeń wspomagających ruch (rolki, wrotki, deskorolka, hulajnoga tradycyjna) stanową odpowiedź na zmiany, jakie w ostatnich latach zaszły w sposobie poruszania się wielu osób po mieście. Wcześniejsze niedopasowanie przepisów do otaczającej nas rzeczywistości było źródłem wielu konfliktów – np. między pieszymi, a użytkownikowi hulajnóg, którzy w myśl prawa powinni korzystać z chodników, a nie dróg dla rowerów lub ulic.
Definicje hulajnogi elektrycznej, urządzenia transportu osobistego (UTO) i urządzenia wspomagającego ruch (UWR):
– Hulajnoga elektryczna to pojazd napędzany elektrycznie, dwuosiowy, z kierownicą, bez siedzenia i pedałów, konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego znajdującego się na tym pojeździe.
– Urządzenie transportu osobistego (UTO) to pojazd napędzany elektrycznie, z wyłączeniem hulajnogi elektrycznej, bez siedzenia i pedałów, konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego znajdującego się na tym pojeździe.
– Urządzenie wspomagające ruch (UWR) to urządzenie lub sprzęt sportowo–rekreacyjny przeznaczony do poruszania się osoby w pozycji stojącej, napędzane siłą mięśni.
Ustawodawcy uregulowali status hulajnóg elektrycznych, urządzeń transportu osobistego i urządzeń wspomagających ruch oraz zasady korzystania z tych urządzeń w ruchu drogowym. Urządzenia te zyskały swoją definicję (hulajnogi i UTO stały się pojazdami), a ich użytkownicy – prawa i obowiązki.
Elektryczna hulajnoga – dopuszczone wymiary, masa, moc i prędkość maksymalna, obowiązkowe wyposażenie
Od 2 listopada 2021 r. obowiązują przepisy określające wymogi techniczne i niezbędne wyposażenie dla hulajnóg elektrycznych i urządzeń transportu osobistego. Zgodnie z prawem długość hulajnogi elektrycznej lub urządzenia transportu osobistego (UTO) nie może przekraczać 1,4 m, szerokość – 0,9 m, a masa własna – 30 kg. W obecnym stanie prawnym nie wspomina się o limicie mocy, co jest istotne zwłaszcza w przypadku cięższych hulajnóg z amortyzacją obu kół.
Ponadto hulajnoga elektryczna powinna być wyposażona:
- z przodu – co najmniej w jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej;
- z tyłu – co najmniej w jedno światło odblaskowe barwy czerwonej o kształcie innym niż trójkąt oraz co najmniej w jedno światło pozycyjne barwy czerwonej;
- z boku – co najmniej w jedno światło odblaskowe barwy białej lub żółtej samochodowej, widoczne po obu stronach;
- co najmniej w jeden skutecznie działający hamulec;
- w dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraźliwym dźwięku.
Z kolei urządzenie transportu osobistego powinno być wyposażone:
- z przodu – co najmniej w jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej;
- z tyłu – co najmniej w jedno światło odblaskowe barwy czerwonej o kształcie innym niż trójkąt oraz co najmniej w jedno światło pozycyjne barwy czerwonej.
Światła pozycyjne oraz światła odblaskowe hulajnogi elektrycznej i UTO oświetlone światłem drogowym innego pojazdu powinny być widoczne w nocy przy dobrej przejrzystości powietrza z odległości co najmniej 150 m. Dopuszcza się migające światła pozycyjne. Z kolei światła czerwone nie mogą być widoczne z przodu hulajnogi lub UTO, a światła białe lub żółte selektywne – z tyłu. Dopuszcza się żeby światła te były zdemontowane, o ile kierujący nie jest obowiązany do ich używania podczas jazdy.
Hulajnoga elektryczna i UTO muszą mieć numer rozpoznawczy lub kod graficzny umożliwiający ich identyfikację – wybity lub w inny sposób umieszczony przez producenta na ramie lub innym podobnym podstawowym elemencie konstrukcyjnym. Każda hulajnoga elektryczna musi także posiadać podpórkę lub podpórki zapewniające stabilne ustawienie. W hulajnodze elektrycznej i urządzeniu transportu osobistego konstrukcja musi też ograniczać rozwijanie prędkości przekraczającej 20 km/h i zapewniać możliwość skutecznego hamowania. W przypadku starszych urządzeń nie należy przekraczać 20 km/h.
Elektryczna hulajnoga – przepisy, jazda po ulicy i drodze dla rowerów
Artykuł 33a prawa o ruchu drogowym, zatytułowany Obowiązki kierującego hulajnogą elektryczną, stanowi że:
Innymi słowy – kierujący hulajnogą powinien jechać drogą dla rowerów bądź pasem ruchu dla rowerów – nie przekraczając dozwolonych dla tego typu pojazdu 20 km/h – o ile są one wyznaczone dla kierunku, w którym się porusza lub zamierza skręcić. o ile takich pasów nie ma, trzeba jechać ulicą – w przypadku, gdy obowiązuje na niej ograniczenie prędkości do 30 km/h. Jazda elektryczną hulajnogą po ulicy to wyjątek. Jest możliwa tylko, gdy brakuje „ścieżek”, a ruch pojazdów na ulicy jest dozwolony z prędkością wyższą niż 30 km/h. W takiej sytuacji jadąc po chodniku należy ustępować pierwszeństwa pieszym i jechać z prędkością zbliżoną do tempa pieszych.
A co w sytuacji, gdy nie ma drogi dla rowerów oraz chodnika, a dozwolona prędkość na danym odcinku jezdni wynosi 50 km/h lub więcej? Niestety jasnej odpowiedzi nie ma, a zdania okazują się podzielone – Ministerstwo Infrastruktury stwierdziło, iż korzystanie z jezdni nie jest wówczas możliwe, natomiast policja i biegły sądowy mają inne zdanie. Nie wdając się w prawne zawiłości – decydując się na taki krok, warto kierować się zasadą zdrowego rozsądku oraz bezpieczeństwem swoim i innych użytkowników drogi.
Elektryczna hulajnoga – uprawnienia
Osoby w wieku powyżej 18 lat nie muszą mieć uprawnień do jazdy elektryczną hulajnogą. Dzieci w wieku 10-18 lat muszą mieć kartę rowerową lub prawo jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T. Dzieci w wieku poniżej 10 lat mogą używać hulajnogi elektrycznej jedynie w strefie zamieszkania, pod opieką dorosłego.
Jeżeli zamierzamy zmienić kierunek jazdy lub pas ruchu, należy zrobić to zawczasu i wyraźnie sygnalizować nasze zamiary – zwykle trzeba zrobić to ręką, bo jednoślady nie posiadają kierunkowskazów. Podczas wyprzedzania innych jednośladów czy kolumny pieszych trzeba zachować przynajmniej 1 metr odstępu.
Przepisy dotyczące jazdy urządzeniami transportu osobistego (UTO) są podobne jak w przypadku hulajnóg – narzucono konieczność jazdy drogami dla rowerów z prędkością do 20 km/h, konieczność posiadania uprawnień przez osoby w wieku poniżej 18 lat. Jadąc po chodniku trzeba ustępować pierwszeństwa pieszym i poruszać się z prędkością zbliżoną do ich tempa. W żadnej sytuacji kierujący UTO nie mogą korzystać z jezdni (a więc także z pasa ruchu dla rowerów)!
Do korzystania z urządzeń wspomagających ruch nie są potrzebne jakiekolwiek uprawnienia. Nie występują też ograniczenia wiekowe. Trzeba jednak poruszać się chodnikiem, drogą dla pieszych, a w przypadku drogi dla rowerów pamiętać o obowiązku ruchu prawostronnego (czyli jechać jak najbliżej prawej krawędzi drogi).
Czy jeżdżąc hulajnogą lub UTO trzeba używać kasku? Prawo tego nie wymaga, ale zdrowy rozsądek – jak najbardziej. Większość z rowerzystów czy użytkowników hulajnóg, którzy trafiają na SOR, w chwili wypadku nie miała na głowie kasku. To chyba najlepszy argument za używaniem choćby najtańszej i najprostszej ochrony głowy.
Hulajnogi i UTO można parkować na chodniku – w miejscu do tego przeznaczonym, a gdy takie nie występuje – równolegle i jak najbliżej zewnętrznej krawędzi chodnika najbardziej oddalonej od jezdni, pod warunkiem, iż nie obowiązuje zakaz postoju lub zatrzymywania się, a także szerokość chodnika pozostawiona dla pieszych nie jest mniejsza niż 1,5 m. Za złamanie tych nakazów grozi mandat, a w skrajnej sytuacji usunięcie pojazdu, co będzie kosztowało ponad 100 zł oraz dodatkową opłatę za każdą dobę przechowywania.
Warto wiedzieć: Porzucenie hulajnogi grozi mandatem! Jak parkować hulajnogę elektryczną?
Użytkownikowi elektrycznej hulajnogi przepisy zabraniają:
– kierowania w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu
– ciągnięcia lub holowania innego pojazdu
– przewożenia innej osoby, zwierzęcia lub ładunku
– jazdy bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach lub podnóżkach
– czepiania się pojazdów
– jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu
– ciągnięcia za pojazdem kierującego hulajnogą elektryczną lub UTO, osoby poruszającej się przy użyciu UWR, osoby na sankach lub innym podobnym urządzeniu, zwierzęcia lub ładunku
Elektryczna hulajnoga lub UTO z siodełkiem
Warto zwrócić uwagę na definicję hulajnogi czy urządzenia wspomagającego ruch. Wyraźnie zaznaczono w nim, iż nie mogą być wyposażone w siodełko! Powstała w efekcie swoista luka prawna. Urządzenia z siodełkiem, nierzadko kupowane przez starsze osoby, w świetle prawa podchodzą pod motorower, ale nie spełniają kryteriów dotyczących motoroweru. Co gorsza – nie można ich zarejestrować i wykupić polisy OC. Ubezpieczenie mogłoby się przydać, bo sprawy komplikują się w przypadku zdarzenia drogowego z udziałem kierującego hulajnogą z siodełkiem.
Data aktualizacji: 11 kwietnia 2023 r.