Prawo jazdy. Przepisy, kategorie prawa jazdy i egzaminy

Podstawę prawną do uzyskania dokumentu, jakim jest prawo jazdy stanowi Ustawa o kierujących pojazdami (tj.: Dz.U. z 2023 r., poz. 622), wraz z przepisami wykonawczymi. Kandydaci na kierowców, zanim uzyskają upragniony dokument, muszą przejść badania lekarskie, odbyć szkolenie, a następnie zdać państwowy egzamin. Taki składa się z części teoretycznej i praktycznej.

Przepisy regulujące uzyskania prawa jazdy – nadchodzące zmiany

Od nowego roku wejdą w życie nowe zasady odnośnie egzaminów na prawo jazdy. Pojawi się kilka bardzo istotnych zmian. Nowe regulacje to efekt rozporządzenia ministra infrastruktury z 24 listopada 2023 r.

Ośrodki egzaminowania będą musiały wyznaczyć konkretne miejsce do przeglądania zarejestrowanego przebiegu części praktycznej egzaminu. Dotychczas WORD-y miały jedynie obowiązek przechowywania tych nagrań i zabezpieczanie ich przed osobami nieupoważnionymi.

Osoby zdające egzamin uzyskają możliwość potwierdzenia tożsamości z użyciem aplikacji mObywatel. Obecne przepisy tego nie umożliwiają i kierowca ma obowiązek legitymować się tradycyjną wersją dowodu osobistego, paszportu lub kartą pobytu.

Od 1 stycznia 2024 r. egzaminator nie będzie miał obowiązku poinformowania zdającego o źle wykonanym zadaniu. Ponadto, w trakcie trwania egzaminu nie będzie musiał poinformować, iż podjął już decyzję o negatywnym wyniku egzaminu. Wyjątkiem będzie sytuacja, w której egzaminator zdecyduje się przerwać egzamin np. w wyniku rażącego błędu osoby zdającej.

Jeśli chodzi o kandydatów na prawo jazdy na motocykl, to egzaminator nie będzie mógł prowadzić pojazdu, który jedzie za motocyklistą zdającym egzamin. W samochodzie, według nowych przepisów, znajdą się dwie osoby. Egzaminator zajmie miejsce na fotelu pasażera i skupi się na obserwowaniu zdającego. Ponadto egzamin może zakończyć się wynikiem negatywnym z powodu „nieprawidłowego sposobu wykorzystania stroju”.

Kategorie prawa jazdy w Polsce

W Polsce mamy 17 kategorii prawa jazdy. W zależności od rodzaju pojazdów dzielimy je następująco: AM,A1,A2,A,B1,B,B+E,C,C1,C1+E,C+E,D,D1,D1+E,D+E,T oraz na tramwaj.

Każda z nich uprawnia do kierowania określonym rodzajem pojazdu, co widać w zamieszczonej poniżej tabeli. Informacje, które w niej znajdziemy, nie mają jednak do prowadzenia pojazdów Sił Zbrojnych RP, Państwowej Straży Pożarnej, Policji, Służby Granicznej.

Najbardziej powszechna kategoria B pozwala na kierowanie samochodem o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t, z wyjątkiem autobusu i motocykla. Samochód powyższy można dodatkowo połączyć z lekką przyczepą (o dopuszczalnej masie całkowitej do 750 kg).

Ponadto kategoria B uprawnia do prowadzenia ciągnika rolniczego z lekką przyczepą, walca, czy wreszcie motocykla o pojemności skokowej silnika do 125 cm3, mocy do 11 kW i stosunku mocy do masy własnej do 0,1 kW/kg. jeżeli chodzi o taki motocykl i ciągnik rolniczy, to kategoria prawa jazdy B pozwala nam je prowadzić jedynie w Polsce.

kategorie prawa jazdy w Polsce – Tabela

Kiedy można przystąpić do egzaminu na prawo jazdy?

Kandydaci na kierowców mogą rozpocząć kurs i zdać egzamin na prawo jazdy dla określonej kategorii jeszcze zanim ukończą wskazany w powyższej tabeli wiek.

Nie może to jednak nastąpić wcześniej niż 3 miesiące przed jego ukończeniem. W związku z tym wniosek o prawo jazdy składa się nie wcześniej niż 3 miesiące przed ukończeniem tego wieku.

Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest ukończenie szkolenia praktycznego i teoretycznego w wybranej szkole nauki jazdy. Do wielu z nich można zapisać się online.

Warunkiem uczestnictwa w szkoleniu będzie przedstawienie zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwskazań do odbycia takowego kursu. Wiele firm szkolących kierowców oferuje takie w ramach przeprowadzanego kursu tak jak i pomoc w zakładaniu niezbędnego Profilu Kandydata na Kierowcę.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dn. 27 października 2005 roku szkolenie na prawo jazdy kat. B oraz B1 składa się z 30 godzin (godziny lekcyjne – po 45 min.) szkolenia teoretycznego oraz 30 godzin (godziny zegarowe) szkolenia praktycznego.

Po zakończeniu kursu można przystąpić do egzaminu teoretycznego i praktycznego. Zaliczenie części teoretycznej uprawnia do przystąpienia do części praktycznej. Egzaminy na prawo jazdy przeprowadzają wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego (WORD).

sala egzaminacyjna WORD Łódź

Egzamin teoretyczny- forma i przepisy

Egzamin teoretyczny na prawo jazdy B składa się w sumie z 32 pytań. Część podstawowa zawiera 20 pytań, a specjalistyczna 12 pytań. Czas przeznaczony na wszystkie odpowiedzi wynosi 25 minut.

Egzamin ma formę testów jednokrotnego wyboru. Pytania wyświetlane na ekranie mają postać scenariusza, wizualizacji czy też opisu. Każde z nich zatwierdza minister adekwatny do spraw transportu – zestaw pytań egzaminacyjnych jest wybierany spośród ok. 4000 odgórnie ustalonych zadań.

Maksymalnie kandydat na kierowcę może otrzymać 74 punkty. Aby przystąpić do części praktycznej egzaminu, wystarczy uzyskać 68 punktów.

WORD Łódź

Egzamin praktyczny – forma i zadania dla kandydata na prawo jazdy

Zadania dla kandydata na kierowcę na początek wykonywane są na placu manewrowym wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego. Przyszły kierowca powinien się wykazać się umiejętnościami w zakresie:

• panowania nad pojazdem odpowiednim dla uprawnień prawa jazdy kategorii B,
• manewrowania pojazdem.

Poszczególne elementy egzaminu praktycznego obejmują:

• czynności kontrolno-obsługowe,
• przygotowanie pojazdu do jazdy,
• jazdę pasem ruchu do przodu i do tyłu (jazda po łuku) oraz ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu.

W tej części egzaminu przyszły kierowca w drodze losowania otrzyma na początek 2 zadania. Na wykonanie ma nie więcej niż 5 minut. Dotyczą one takich czynności jak: sprawdzenie płynów, sprawdzanie świateł oraz działania sygnału dźwiękowego. W dalszej części odbywa się przygotowanie do jazdy pojazdem, a następnie jazda pasem ruchu do przodu i do tyłu (jazda po łuku) i ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu.

Zaliczenie tych obowiązkowych elementów egzaminu pozwala na kontynuację egzaminu poza placem manewrowym WORD. Jazda w ruchu drogowym powinna trwać co najmniej 40 minut. Podczas jazdy kandydat na kierowcę na do wykonania 11 obowiązkowych zadań. O tym, czy je wykonał prawidłowo, dowie się po zakończeniu egzaminu. Jak taki egzamin przebiega na placu manewrowym, dowiesz się z poniższego nagrania.

Ile kosztuje egzamin na prawo jazdy?

Od 1 stycznia 2023 roku, zgodnie z Art. 56a. 1. Ustawy o kierujących pojazdami wysokość opłaty za przeprowadzenie egzaminu państwowego określa sejmik województwa w drodze uchwały (aktu prawa miejscowego). Taka opłata nie może przekraczać:
– 50 zł za egzamin teoretyczny
– 200 zł za przeprowadzenie części praktycznej kat. B i B1
– 250 zł w zakresie uprawnień prawa jazdy kategorii B+E

W praktyce właśnie te najwyższe pułapy cenowe stały się tymi, które przyjęto przez poszczególne organy samorządowe. Nic nam nie wiadomo, aby jakakolwiek uchwała sejmiku przewidziała opłaty niższe niż 50 lub 200 zł opłaty za egzamin na kat. B.

Wymagane dokumenty do uzyskania prawa jazdy

Osoby rozpoczynające szkolenie na prawo jazdy przed rozpoczęciem szkolenia zgłaszają się do adekwatnego wg miejsca zamieszkania Wydziału Komunikacji po Profil Kandydata na Kierowcę (PKK). W tym celu konieczne będzie wypełnienie odpowiedniego wniosku.

Warunkiem zamówienia dokumentu prawa jazdy po zdanym egzaminie jest także wniesienie opłaty w wysokości 100,00 zł.
Formularz wniosku należy wypełnić (obie strony) i wydrukować obustronnie na jednej kartce formatu A4 w układzie poziomym. Należy również przygotować:

• dowód tożsamości,
• jedną kolorową i aktualną fotografię o wym. 3,5 x 4,5 cm, przedstawiająca osobę w pozycji frontalnej (zdjęcie takie samo, jak do dowodu osobistego i paszportu),
• orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do kierowania pojazdem, wydane przez lekarza uprawnionego do badań kierowców,
• orzeczenie psychologiczne stwierdzające brak przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem (przy kat. C1, C, D1, D, C1+E, C+E, D1+E, D+E),
• kserokopię prawa jazdy (w przypadku, gdy wnioskodawca posiada prawo jazdy),
• pisemną zgodę rodziców lub opiekunów – o ile osoba nie ukończyła 18 lat,
• kserokopię prawa jazdy wydanego za granicą wraz tłumaczeniem (przy wymianie prawa jazdy nieokreślonego w konwencjach o ruchu drogowym),
• kserokopię karty pobytu, wizy, innego dokumentu lub potwierdzenia o pobycie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej powyżej 185 dni – w przypadku cudzoziemca.

Dzięki nowym regulacjom prawnym w 2024 r., kandydaci na kierowców wyślą do WORD dokumenty drogą elektroniczną. Takie, które mogą być sygnowane podpisem tradycyjnym, kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub profilem zaufanym.