Prawo jazdy kat. C jednak od 18 roku życia

Parlament Europejski zatwierdził nowe przepisy: siedemnastolatkowie jednak nie będą mogli prowadzić samochodów ciężarowych, choćby pod nadzorem doświadczonego kierowcy. Nowe przepisy ruchu drogowego UE umożliwią im staranie się o prawo jazdy kat. C dopiero rok później. To nie jedyna zmiana w prawie – europosłowie podjęli również decyzję o wdrożeniu cyfrowego prawa jazdy oraz rozszerzeniu zakazu prowadzenia pojazdu w jednym kraju na obszar całej Unii Europejskiej. Celem zmian jest poprawa bezpieczeństwa na drodze.

Zgodnie z nowymi przepisami uzyskanie prawa jazdy kategorii B będzie możliwe już w wieku 17 lat, jednak do momentu ukończenia 18 roku życia takie osoby będą musiały prowadzić samochód osobowy w towarzystwie doświadczonego kierowcy. Zasada ta – wbrew początkowym planom – nie będzie obowiązywała w przypadku samochodów ciężarowych i autobusów. Prawo jazdy kategorii C będą mogli uzyskać dopiero 18-latkowie, z kolei kategorii D – 20-latkowie. Warunkiem jest posiadanie przez nich certyfikatu kompetencji zawodowych. W przeciwnym razie dolna granica wiekowa zostanie przesunięta kolejno do 21 i 24 lat.

– Pomysł obniżenia minimalnego wieku niezbędnego do uzyskania prawa jazdy kategorii C był odpowiedzią na zapotrzebowanie rynku. Stopa wakatów w sektorze TSL jest w Polsce o 44% większa niż średnia dla całej gospodarki^[1]. Dopuszczenie do wykonywania zawodu młodych kierowców mogłoby ograniczyć problemy kadrowe firm. Mamy jednak drugą stronę medalu – troskę o bezpieczeństwo na drodze. Stąd prawdopodobnie zmieniono pierwotne założenia przepisów prawa drogowego UE. Pierwsze 2 lata za kierownicą będą wiązać się z bardziej restrykcyjnymi zasadami i sankcjami za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu oraz niekorzystanie z pasów bezpieczeństwa czy systemów zabezpieczania dzieci – mówi Mateusz Włoch, ekspert ds. rozwoju i szkoleń, Grupa Eurowag.

Kierowca poproszony o okazanie prawa jazdy będzie mógł wyciągnąć swój telefon. To właśnie na nim znajdzie się cyfrowa wersja dokumentu, która zgodnie z założeniami ma być głównym formatem prawa jazdy w krajach Unii Europejskiej maksymalnie do 2030 roku. Czy tradycyjna plastikowa karta przechodzi zatem do przeszłości? Niezupełnie. Kierowcy będą mogli ubiegać się o wydanie fizycznej wersji prawa jazdy, które powinno być im dostarczone w ciągu trzech tygodni od złożenia wniosku.

Nowe przepisy ograniczą swobodę poruszania się po drogach Unii Europejskiej kierowcom, którzy w swoim kraju mają wycofane, zawieszone lub ograniczone prawo jazdy. Poprzez wspólny system krajowe organy będą informowały się wzajemnie o najpoważniejszych wykroczeniach drogowych kierowców, w tym śmiertelnym wypadku samochodowym, znacznym przekroczeniu prędkości czy prowadzeniem pojazdu pod wpływem alkoholu lub narkotyków.

– Zakaz prowadzenia pojazdu wydany w jednym kraju członkowskim będzie równoznaczny z zakazem prowadzenia w całej Unii Europejskiej. Taki przepis ostatecznie zlikwiduje lukę prawną, polegającą na tym, iż w tej chwili kierowcy pozbawieni prawa jazdy w jednym państwie, nie ponoszą z tego tytułu konsekwencji za granicą ze względu na brak o tym informacji w innym kraju. Odpowiedzialność kierowców nie będzie zatem lokalna – zauważa Mateusz Włoch.

Uzyskanie prawa jazdy będzie niedługo nieco trudniejsze. Przyszli kierowcy zmierzą się na egzaminie z pytaniami dotyczącymi ryzyka związanego z martwymi punktami, systemów wspomagania kierowcy, bezpiecznego otwierania drzwi oraz ryzyka korzystania z telefonu podczas jazdy. W nowych przepisach europosłowie zwrócili dodatkowo większą uwagę na zagrożenia dotyczące pieszych, dzieci, rowerzystów i innych niechronionych uczestników ruchu drogowego. Mateusz Włoch dodaje, iż zmiany zajdą również w zakresie ważności prawa jazdy i badań lekarskich.

– W przypadku samochodów osobowych i motocykli dokument będzie istotny przez 15 lub 10 lat, jeżeli prawo jazdy będzie pełniło również funkcję dowodu tożsamości. Z kolei okres ważności dokumentu dla kierowców samochodów ciężarowych i autobusów wyniesie 5 lat, ale może zostać skrócony w przypadku osób w wieku co najmniej 65 lat. Zmiana ma umożliwić wykonanie częstszych badań lekarskich i szkoleń przypominających – wyjaśnia ekspert Grupy Eurowag.

Uzyskanie prawa jazdy lub jego odnowienie będzie wiązało się z koniecznością wykonania badań lekarskich, które obejmą testy wzroku oraz układu krążenia. W przypadku kierowców samochodów osobowych lub motocykli kraje członkowskie będą mogły wprowadzić alternatywę dla badań w postaci formularzy samooceny lub innych systemów krajowych. Nowe przepisy wejdą w życie 20 dni po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym. Na dostosowanie do nich prawa krajowego członkowie UE mają 3 lata oraz dodatkowy rok na przygotowanie się do ich wdrożenia.

^[1] Transport i Logistyka Polska, Transport drogowy w Polsce 2024/2025.