Fotoradary to stały element krajobrazu polskich dróg, a dla wielu kierowców – źródło obaw i dyskusji. Ich głównym celem jest poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego i dyscyplinowanie kierowców przekraczających prędkość. Na jakiej zasadzie działają fotoradary w Polsce?
Nowy fotoradar w miejscowości Miłosna (woj. dolnośląskie)Zasada działania fotoradarów
Większość fotoradarów stacjonarnych i przenośnych stosowanych w Polsce działa na podstawie efektu Dopplera. Proces pomiaru prędkości zaczyna się od tego, iż aktywny fotoradar stale wysyła niewidoczną i niegroźną dla zdrowia wiązkę mikrofal (fal radiowych) w kierunku nadjeżdżających pojazdów. Następnie fale te odbijają się od pojazdu i wracają do urządzenia. Ze względu na ruch samochodu (zbliżanie się lub oddalanie), następuje zmiana częstotliwości odbitej fali w stosunku do fali wysłanej – właśnie to jest efekt Dopplera. Fotoradar analizuje tę różnicę częstotliwości i na tej podstawie wylicza dokładną prędkość pojazdu.
Gdy tylko zmierzona prędkość przekroczy ustalony limit (z uwzględnieniem marginesu błędu urządzenia), system fotoradaru błyskawicznie uruchamia fotopułapkę, wykonując jedno lub serię zdjęć pojazdu. W przypadku złych warunków oświetleniowych, na przykład w nocy, stosowana jest lampa błyskowa, aby zdjęcie było wyraźne. Co ważne, nowoczesne fotoradary potrafią monitorować jednocześnie wiele pasów ruchu i precyzyjnie przypisać wykroczenie do konkretnego pojazdu, choćby jeżeli na zdjęciu znajdują się inne samochody.
Rodzaje fotoradarów stacjonarnych
W Polsce za zarządzanie systemem fotoradarów odpowiada Centrum Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Drogowym (CANARD), będące częścią Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego (GITD). Fotoradary stacjonarne to najbardziej rozpoznawalne, montowane na stałe w żółtych obudowach na słupach. System CANARD wykorzystuje kilka typów zaawansowanych urządzeń, które różnią się funkcjonalnością.
- MultaRadar CD: To popularny model charakteryzujący się wysoką jakością materiału dowodowego. Jego dużą zaletą jest zdolność do jednoczesnej kontroli prędkości na kilku pasach ruchu (nawet do czterech). Posiada też funkcje rozróżniania pojazdów osobowych i ciężarowych, stosując dla nich różne limity prędkości.
- Mesta Fusion RN: Reprezentuje najnowocześniejszą generację fotoradarów. Jest to wielofunkcyjne urządzenie, które może monitorować prędkość jednocześnie do 32 pojazdów na ośmiu pasach ruchu. Potrafi nie tylko mierzyć prędkość, ale też rejestrować inne wykroczenia, takie jak niezachowanie wymaganego odstępu, jazda pod prąd, przejazd na czerwonym świetle czy niedozwolone manewry zawracania. Może wykonywać pomiar zarówno pojazdom zbliżającym się, jak i oddalającym.
- TraffiStar SR390: Ten fotoradar również ma zdolność do jednoczesnej kontroli kilku pasów ruchu i wyróżnia się bardzo wysoką jakością utrwalonego materiału dowodowego.
Urządzenia do monitorowania wjazdu na skrzyżowanie na czerwonym świetle, choć potocznie nazywane są fotoradarami, nie mierzą prędkości.
Inne typy kontroli prędkości: odcinkowy pomiar i fotoradar mobilny
Fotoradary przenośne, czyli mobilne, są ustawiane tymczasowo, często na statywie lub w nieoznakowanych pojazdach służb. Działają na zasadzie technologii radarowej lub laserowej.
Coraz większą rolę odgrywa też Odcinkowy Pomiar Prędkości (OPP). Dwie kamery (przy wjeździe i wyjeździe z kontrolowanego odcinka) monitorują przejazd, rejestrując czas i na tej podstawie obliczając średnią prędkość pojazdu.
Co rejestruje fotoradar? Co po zrobieniu zdjęcia?
Na zdjęciu wykonanym przez fotoradar, które stanowi dowód w sprawie o wykroczenie, muszą znaleźć się najważniejsze informacje: pojazd oraz numer rejestracyjny, zmierzona prędkość, dozwolona prędkość na danym odcinku drogi, data i godzina popełnienia wykroczenia, dokładna lokalizacja oraz numer identyfikacyjny urządzenia pomiarowego. Nowoczesne fotoradary często rejestrują też twarz kierującego, co ułatwia identyfikację.
Po zarejestrowaniu przekroczenia prędkości, dane trafiają do systemu CANARD. Na podstawie numeru rejestracyjnego ustala się właściciela pojazdu, który otrzymuje wezwanie do wskazania, kto kierował pojazdem w chwili zdarzenia. Mandat może nadejść w ciągu choćby 180 dni od daty wykroczenia.
