Coś dziwnego dzieje się z emeryturami. Seniorzy biją na alarm

Coraz więcej seniorów zauważa, iż na ich konta wpływają niższe kwoty niż dotychczas. Przyczyn może być wiele, ale seniorzy biją na alarm, iż ciężko uzyskać jakiekolwiek informacje.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

ZUS potrąca za dawne błędy

Komornik może zająć do 25 procent emerytury lub renty w przypadku zwykłych długów, a choćby 60 procent, jeżeli chodzi o alimenty. W skrajnych przypadkach osoba pobierająca minimalne świadczenie otrzymuje zaledwie 600–700 zł miesięcznie. Problem dotyczy nie tylko osób aktualnie zadłużonych, ale również tych, które przed laty pobrały nienależne świadczenia.

Niektórzy seniorzy otrzymują decyzje, iż ich emerytura lub renta została pomniejszona z powodu błędów systemowych lub zaniechań sprzed lat. Często chodzi o świadczenia wypłacone mimo zmiany sytuacji rodzinnej lub zawodowej, o której ZUS nie został poinformowany.

ZUS w takich przypadkach uznaje, iż wypłata była nienależna i rozpoczyna potrącenia bez indywidualnego kontaktu z emerytem. Świadczeniobiorcy dowiadują się o wszystkim dopiero wtedy, gdy kwota przelewu jest znacznie niższa niż zwykle. Dla wielu osób oznacza to szok i brak środków na bieżące życie.

Waloryzacja? Nie dla wszystkich

1 marca 2025 roku emerytury i renty zostały zwaloryzowane o 5,5 procent. Minimalna emerytura wzrosła do 1878,91 zł brutto. Jednak dla części seniorów wzrost ten pozostał tylko na papierze.

Osoby objęte egzekucjami komorniczymi lub innymi potrąceniami często nie widzą żadnej realnej podwyżki. Ich świadczenie zostało wprawdzie formalnie zwiększone, ale wyższa kwota została natychmiast zajęta. Niektórzy mówią wręcz o „zaniżonej waloryzacji”, bo nie otrzymali choćby złotówki więcej.

Problemem jest również brak jasnych informacji. Seniorzy często nie wiedzą, z czego wynikają różnice w kwocie. Pisma z ZUS bywają nieczytelne, a procedura uzyskania szczegółowego wyjaśnienia jest czasochłonna i skomplikowana.

Dorabiałeś do emerytury lub renty? Mogłeś stracić część świadczenia

Szczególnie trudna sytuacja dotyczy osób, które pobierają wcześniejszą emeryturę lub rentę i jednocześnie pracują zawodowo. Przepisy jasno określają limity zarobków, po przekroczeniu których ZUS ma prawo zmniejszyć lub całkowicie zawiesić wypłatę świadczenia.

W przypadku emerytów, którzy nie ukończyli jeszcze 65 lat (mężczyźni) lub 60 lat (kobiety), obowiązują progi dochodowe wyznaczane co kwartał przez GUS. W drugim kwartale 2025 roku granice te wynoszą:

5236,50 zł brutto miesięcznie – po przekroczeniu tej kwoty ZUS może obniżyć świadczenie.

9720,90 zł brutto miesięcznie – po przekroczeniu tej kwoty ZUS może całkowicie zawiesić wypłatę świadczenia.

Dotyczy to zarówno etatów, jak i umów zleceń czy działalności gospodarczej. W praktyce oznacza to, iż wielu dorabiających emerytów może otrzymać zaledwie część świadczenia, albo nie otrzymać go wcale. Co gorsza, ZUS może rozliczyć przekroczenie limitów dopiero po roku i zażądać zwrotu nadpłaconych kwot.

Wielu świadczeniobiorców nie wie, iż ich dochód został przekroczony. Problem dotyczy zwłaszcza osób zatrudnionych w niepełnym wymiarze, które nie mają jasności, czy składki emerytalne są odprowadzane. Przekroczenie choćby o kilkaset złotych może skutkować zmniejszeniem wypłaty o kilkaset więcej.

Dodatkowo pojawiają się przypadki, gdy osoby zatrudnione na umowie o dzieło – formalnie niepodlegającej oskładkowaniu – również zostają objęte rozliczeniem przez ZUS. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, ale konsekwencje bywają bardzo dotkliwe.

Seniorzy skarżą się, iż nie ma informacji na wiele tematów

Wielu seniorów skarży się na brak dostępu do przejrzystych informacji. ZUS nie zawsze informuje o potrąceniach z wyprzedzeniem, a pisma często zawierają ogólniki bez szczegółowego uzasadnienia. Pracownicy infolinii nie zawsze potrafią wyjaśnić problem, a osobista wizyta w placówce kończy się odesłaniem do działu rozliczeń lub koniecznością składania wniosków pisemnych.

Seniorzy, którzy chcą poznać przyczyny obniżenia świadczenia, muszą uzbroić się w cierpliwość. Czasem trwa to kilka tygodni. W tym czasie muszą funkcjonować z niższym dochodem, nie mając pewności, czy potrącenie było uzasadnione.

Co można zrobić?

Każdy emeryt lub rencista, który zauważył zmniejszoną wypłatę, powinien w pierwszej kolejności złożyć wniosek o wydanie informacji o przyczynach potrącenia. Można to zrobić przez PUE ZUS, telefonicznie lub osobiście w placówce.

W przypadku niejasności warto zasięgnąć porady doradcy emerytalnego lub prawnika specjalizującego się w ubezpieczeniach społecznych. Możliwe jest również odwołanie się od decyzji ZUS w ciągu 30 dni od jej doręczenia.

Warto działać szybko. Im wcześniej zostaną wykryte nieprawidłowości, tym większe szanse na ich skorygowanie