15 milionów Polaków musi iść do urzędu. jeżeli tego nie zrobią, będą mieć ogromne kłopoty

Około 15 milionów polskich kierowców czeka obowiązkowa wizyta w urzędzie komunikacji. Chodzi o wymianę bezterminowych praw jazdy wydanych przed 2013 rokiem. Ministerstwo wyznaczyło dokładny termin – od stycznia 2028 do stycznia 2033 roku. Sprawdzamy, kogo dotyczy wymiana i jak się do niej przygotować.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Koniec z bezterminowymi prawami jazdy

Od 19 stycznia 2013 roku w Polsce nie wydaje się już bezterminowych praw jazdy. Nowe dokumenty dla kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, BE i T są ważne maksymalnie 15 lat. Jednak wciąż funkcjonuje ogromna grupa kierowców posiadających stare, bezterminowe dokumenty – szacuje się, iż to właśnie około 15 milionów osób.

Zmiana ta wynika z przyjęcia przez Parlament Europejski dyrektywy dotyczącej unijnego prawa jazdy, która ma ujednolicić i zwiększyć bezpieczeństwo dokumentów w całej Unii Europejskiej. Dyrektywa wprowadziła maksymalny okres ważności dla różnych kategorii uprawnień, co oznacza, iż choćby dokumenty wydane jako bezterminowe muszą zostać wymienione na nowe.

Dokładne terminy wymiany

Obowiązek wymiany bezterminowych praw jazdy wydanych przed 19 stycznia 2013 roku został rozłożony w czasie od 19 stycznia 2028 roku do 18 stycznia 2033 roku. To pięcioletnie okno czasowe ma zapobiec paraliżowi urzędów i zapewnić płynne przejście na nowe dokumenty.

Co ważne, obowiązywać będzie tak zwana zasada 20-letnia. Oznacza to, iż jeżeli twoje bezterminowe prawo jazdy zostało wydane na przykład 23 stycznia 2010 roku, musisz wymienić je na nowy dokument do 23 stycznia 2030 roku. Nie wiadomo jeszcze, czy procedura wymiany będzie podzielona na dodatkowe etapy w zależności od daty wystawienia dokumentu czy daty urodzenia – szczegółowy harmonogram ma być przygotowany około 2026 roku.

Bez badań lekarskich, ale trzeba zapłacić

Dobra wiadomość: przy wymianie bezterminowego prawa jazdy nie musisz przechodzić ponownych badań lekarskich. To kluczowa różnica w porównaniu z wymianą terminowych dokumentów. Dzieje się tak, ponieważ termin ważności dokumentu nie jest równoznaczny z terminem ważności uprawnień do prowadzenia pojazdów.

Orzeczenie lekarskie będzie wymagane tylko od osób, które wcześniej miały prawo jazdy z określonym terminem ważności. W ich przypadku standardowa procedura wymiany obejmuje obowiązkową wizytę u lekarza orzecznika.

Ile to kosztuje?

Koszt wymiany bezterminowego prawa jazdy to:

• 100 złotych za wydanie nowego dokumentu
• 0,50 złotych opłaty ewidencyjnej
• około 20-30 złotych za aktualne zdjęcie

Łącznie wyjdzie ci to około 120-130 złotych. Dla porównania osoby wymieniające terminowe prawa jazdy muszą dodatkowo zapłacić 200 złotych za obowiązkowe badanie lekarskie, co daje łączny koszt około 320-330 złotych.

Jak wymienić prawo jazdy?

Proces wymiany jest prosty i odbywa się w wydziale komunikacji adekwatnym dla twojego miejsca zamieszkania. Możesz też złożyć wniosek online przez portal ePUAP, ale pamiętaj, iż i tak będziesz musiał stawić się osobiście w urzędzie po odbiór nowego dokumentu.

Wymagane dokumenty to:

• wypełniony wniosek (dostępny na stronie obywatel.gov.pl)
• dowód osobisty
• aktualne zdjęcie (35 x 45 mm)
• dotychczasowe prawo jazdy
• dowód uiszczenia opłaty

Nowe prawo jazdy zostanie wydane już z maksymalnym 15-letnim okresem ważności.

Co to oznacza dla ciebie?

Jeśli masz bezterminowe prawo jazdy, nie musisz się spieszyć – masz kilka lat na zaplanowanie wizyty w urzędzie. Jednak nie warto czekać do ostatniej chwili. W 2032 i 2033 roku urzędy mogą być oblegane przez tysiące kierowców, którzy zwlekali z wymianą. Dłuższe kolejki i terminy oczekiwania będą nieuniknione.

Praktyczne porady:

• Nie czekaj na ostatni moment – rozważ wymianę w 2028 lub 2029 roku, gdy ruch w urzędach będzie jeszcze niewielki
• Sprawdź datę wystawienia – znajdziesz ją na swoim prawie jazdy i możesz obliczyć, kiedy dokładnie minie 20 lat
• Przygotuj dokumenty z wyprzedzeniem – szczególnie aktualne zdjęcie we właściwym formacie
• Zaplanuj wizytę w urzędzie – w niektórych miastach można umówić się online, co skróci czas oczekiwania

Jakie grozi za jazdę z nieważnym dokumentem?

Mimo iż ostateczny termin wymiany upływa dopiero w 2033 roku, warto pamiętać o konsekwencjach. Jazda z nieważnym prawem jazdy po upływie wyznaczonego terminu traktowana jest jak jazda bez uprawnień.

Grozi za to:

• mandat w wysokości 1500 złotych
• natychmiastowy zakaz dalszej jazdy
• problemy z ubezpieczeniem w przypadku kolizji lub wypadku

Inne sytuacje wymagające wymiany prawa jazdy

Oprócz obowiązkowej wymiany bezterminowych dokumentów, prawo jazdy trzeba wymienić również w innych sytuacjach:

• Upływ terminu ważności – data podana w rubryce 11 na odwrocie dokumentu
• Zmiana nazwiska – na przykład po ślubie (trzeba to zrobić w ciągu 30 dni)
• Zgubienie lub zniszczenie dokumentu
• Uzyskanie nowej kategorii uprawnień
• Znaczna zmiana wyglądu utrudniająca identyfikację

Co ważne: zmiana adresu zamieszkania nie wymaga już wymiany prawa jazdy, ponieważ w tej chwili obowiązujące dokumenty nie mają już rubryki z adresem.

Nowe zaostrzenie przepisów dla kierowców

Równolegle z obowiązkiem wymiany dokumentów prezydent Karol Nawrocki podpisał nowelizację Prawa o ruchu drogowym, która zaostrza przepisy dotyczące zatrzymywania uprawnień. od dzisiaj kierowca, który przekroczy dopuszczalną prędkość o więcej niż 50 km/h na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej poza obszarem zabudowanym, straci prawo jazdy na okres trzech miesięcy.

To rozszerzenie dotychczasowych regulacji, które przewidywały zatrzymanie uprawnień tylko za przekroczenie prędkości o więcej niż 50 km/h w obszarze zabudowanym. Decyzja o zatrzymaniu jest natychmiastowa i wydawana przez policję lub ITD, a dokument jest fizycznie odbierany na miejscu kontroli.

Co więcej, osoba, która wsiądzie za kierownicę mimo czasowego zatrzymania prawa jazdy i zostanie złapana przez policję, straci uprawnienia na stałe.

Nie odkładaj na później

Wymiana 15 milionów bezterminowych praw jazdy to ogromne przedsięwzięcie logistyczne. Ministerstwo Infrastruktury rozłożyło je na pięć lat właśnie po to, by uniknąć chaosu w urzędach. Jednak sukces całej operacji zależy również od kierowców – jeżeli większość z nich zostawi wymianę na ostatnie miesiące, kolejki i czas oczekiwania będą frustrująco długie.

Sprawdź już dziś datę wystawienia swojego prawa jazdy i zaplanuj wizytę w urzędzie z odpowiednim wyprzedzeniem. To prosta formalność, ale niezbędna do dostosowania się do unijnych wymagań i zachowania ważności dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów.